top of page
Burçak Balamber
12 May 2017

Yüksek Baskı Malzemeleri Listesi



Yüksek Baskı Malzemeleri Listesi

Baskıresim malzemeleri hala ülkemizde kolaylıkla bulunabilen malzemeler olmamasına karşın, son 10 yılda hızla internet üzerinden temin edilebilecek duruma geldi. Özellikle baskıresimde doğru/kaliteli malzeme kullanımı, baskı kalitesini önemli ölçüde etkilemesi sebebiyle internet üzerinden yapılan alışverişlere kaynak oluşturması için uygun bir malzeme listesi yapma gereği duydum. Genellikle okullarda merdane/baskı presi zaten olmazsa olmazlar arasında olduğu için bu liste, sarf malzemesi ya da daha kaliteli iş çıkarmak için gerekli malzemeler listesi olacak. Bu yazı yüksek baskı kapsamındaki malzemeleri içermektedir, daha sonra çukur baskı, serigrafi ve taşbaskı içinde listeler yapmayı düşünüyorum.

Linoller

Baskıresimde kullanılmak üzere üretilen linoller hem oyma rahatlığı hem baskı alma kolaylığı açısından en uygunlarıdır, ancak fiyat olarak genellikle eğitim kurumları ve öğrenciler tarafından tercih edilmezler. Öğrenci ya da amatör de olsanız profesyonel iş için gerekli linol için Abig Linolyum uygun olacaktır. 1metrekaresinin 225 tl olmasından dolayı gözünüz korkabilir.

Ancak baskıresimde ve özellikle yüksek baskıda baskı ebatlarının çok büyük olması gereksinimi yoktur, dolayısıyla A3 boyutlarında 45 tl’lik bir linolyum işinizi görecektir. Unutmayalım ki hayranlık duyduğumuz birçok baskıresim aslında 30×40 cm gibi boyutlardan çok da büyük değildir. Çünkü ilk olarak ağaç oyularak ortaya çıkan yüksek baskı, ağaçların gövde genişlikleri ile sınırlıdır. Sonradan linolyum ve kontraplak gibi malzemelerin oyuna dahil olması ve baskıresmin tuval resmi ile yarışmaya başlaması sanatçıları daha büyük boyutlu eserler üretmeye itmiştir. Ancak hala baskıresim küçük boyutlarıyla ilgi ve saygı görmektedir, ayrıca yüksek baskının elde rahatlıkla basılabilecek boyutlarda olması da önemlidir. Yüksek maliyetler ödemeden evimizde kuracağımız düzeneklerle çok etkili yüksek baskılar elde edebiliriz. Özellikle öğrencilerin okul bittikten sonra baskı presleri olmadığı için baskıresme uzaklaşmaları olasıdır. Kaşık/baren ile yapılan baskıresim metotlarından hiç kopmamak ve küçük boyutları etkili kullanmak, baskıresmin ülkemizdeki yaygınlığı ve devamı içinde önemlidir.

Özellikle amatörlüğümüzün ilk dönemlerinde uygun bir linolyum arıyorsak, baskıresim için özel olarak üretilmese de uygun fiyatı ve kesim/basım performansı açısından metrekaresi 45 tl civarlarında, genellikle gri/kahve tonlarında olan linolyumlardan kullanabiliriz.

Ürünler web sitesinden online olarak satılmasa da telefonla irtibata geçebilirsiniz, hızlı kargo ve ilgili bir satıcı.

Ağaçlar/Ahşaplar

Yüksek baskıda linol baskının tekdüze dokusu ve ağaca göre nispeten zevksiz/hissiz oyması olduğu için linolyum yerine çoğu zaman ağaç tercih edilir. Ancak ağaç çok çeşitli yelpazede olduğu için seçimi zor bir malzemedir. Baskıresim yapacak olan ressamın önceden hazırladığı eskize ve yüksek baskı metoduna göre ağaç seçmesi önemlidir.

Genellikler okullarda plywood denilen iki tarafı ince ağaçtan oluşan, ortası sıkıştırılmış kompozit bir ağaç malzeme kullanılır. Amatör ve öğrenciler için uygun bir malzemedir. En güzel tarafı boyut sınırlaması olmamasıdır. Masif ahşaplarda ağaca özgü belli bir gövde kalınlığı ve uzunluk olacağından, çalışmanız bu sınırlı boyutlardan büyük olamaz, ancak kontraplaklar 2 metrekareleri geçen boyutlarda plakalardan oluştuğu için istediğiniz ebatlarda kestirip alabilirsiniz. 6 mm civarı kavak veya huş plywood/konrtaplaklar kullanılabilir. Huş daha sert ve düzgündür, ama oyması daha zordur. Kavak daha yumuşak ve esnektir, ama kolay dağılan bir yapıdadır.

Ancak tabi ki ağaç baskı masif ahşap üstüne yapıldığında gerçek değerine kavuşur. Kullanacağımız ağaç baskı türüne göre Avrupa tarzı ağaç baskı yapacaksak (örn. Dürer, Holbein) yumuşak, kolay oyulabilir ağaçları kullanabiliriz. Ayous ağacı genellikle ahşap oymacılığında zanaatkarların çok kullandığı, yumuşak, beyaz, kolay oyulabilir bir ağaçtır. Ayrıca nispeten ucuz ve kolay bulunabilir bir ağaçtır. Dürer’in baskıları armut ağacına oyulmuştur, ancak bu ağacı da özellikle geniş boyutlusunu bulmak kolay değildir. İki ağaç birleştirilerek istenilen ölçüler yakalanabilir, genellikle internet stoklarında ya olmuyor ya da küçük boyutlu oluyor. O yüzden kerestecileri gezmek, özellikle istemek gerekiyor, zor bulunuyor. Ağaç alırken önemli bir diğer faktör de ağacın kalınlığıdır; eğer 3 mm kalınlıkta almaya başladıysanız o kalınlıktan devam edin ya da grup olarak aynı kalınlıkları tercih edin. Her seferinde baskı presinin ayarlarını değiştirmek zorunda kalmazsınız. Tedarikçinizin en çok hangi boyutları temin edebildiğini araştırın.

Eğer Ukiyo-e gibi Uzakdoğu tarzı yüksek baskı yapacaksanız, Japonya’da kullanılan en yaygın ağaç kiraz ağacıdır. Japonlar tabi ki köklü bir baskı geleneğinden geldikleri için, kiraz ağaçlarını baskı için özenle seçip işliyorlar. Ancak biz de gerçekten çok sert olan bu ağacı kullanabiliriz. Kullandığımız araçları, Japon oyma araçlarıyla değiştirmeli ve Japon oyma yöntemine göre oyma yapmalıyız. Ayrıca birçok pigment ve malzemesini Türkiye’den tedarik etmek zor olsa da ülkemizde yapılamayacak bir baskı değildir.

Ayrıca Uzakdoğu demişken Çin baskıresminde kullanılan mühürlerde tik ağacı kullanılır. Siyah-beyaz baskıların kenarına kırmızı mürekkeple basılan imza niteliğindeki bu mühürler, ayrıca resmin kompozisyonunu da etkiliyorlar.

Ağaç gravürü de unutmamak lazım. İngilizce’de wood engraving diye geçen bu yüksek baskı türü İngilizcede woodcut diye bilinen ağaç baskıdan en önemli olarak iki özelliğiyle ayrılıyor. Birincisi oyma gereçleri; ağaç gravür bizim bildiğimiz metal gravür oyma gereçleriyle oyuluyor, ikincisi şimşir ve limon gibi çok sert ve geniş olmayan ağaçların enine kesilmiş parçalarına yapılıyor. Diğer tüm ağaç baskılar boyuna kesilmiş ağaçlara yapılır. Eğer gravür oyma takımınız varsa meraklısının mutlaka denemesi gereken bir ağaç baskı çeşididir. Thomas Bewick en bilinen ustasıdır.

Şimşir alırken ağacı boyuna değil, enine kesmelerini söylemezseniz sipariş evinize yanlış ahşap gelecektir. İnternetten alsanız da arayıp istediğiniz özellikleri satıcı ile konuşmalısınız. Linkteki ürün boyuna kesim olduğu için bize uygun değil, ama telefona konuşup istediğiniz özellikleri söyledikten sonra satın alım yapabilirsiniz. Bu ahşap da zor bulunuyor ülkemizde, genellikle de kaşık yapımında kullanılıyor.

Kazıma Gereçleri

İyi kazıma gereçleri sadece baskı kalitesi için değil, aynı zamanda baskıresmi sevmek için de önemlidir. Kötü araçlarla oyma yapıldığında harcanan fiziksel enerjiye rağmen istenilen etkinin alınamaması ve geri dönüşü olmayan hatalar yapılması muhtemeldir. Dolayısıyla maddi imkanlarınız yettiği ölçüde kaliteli oyma gereçleri almalısınız.

Öğrenci / Amatör Kalitesi

Profesyonel kalite:

Tek tek almak daha uygun olabilir.

Boya ve Mürekkepler

Matbaa mürekkebi, baskıresimde kullanılan en önemli fiyat/performans ürünüdür. Yerel matbaa ürünleri satan bir yerden almanızı tavsiye ederim. Özelliğine göre 50 ile 80 tl arası 1 kg matbaa mürekkebi bulabilirsiniz.

Günümüzde su bazlı boyalar daha sağlıklı oldukları ve hızlı kurudukları için de her alanda artmaya başladı. Özellikle tek renk çalışıyorsanız ve elde baren/kaşık gibi gereçlerle baskı alacaksanız, kullanabileceğiniz su bazlı linol mürekkepleri mevcut.

Kağıtlar

Baskıresim, Batı’da özellikle ağır gramajlı asitsiz (acid free yazar, uzun süre sararmaz) pamuktan imal edilmiş kağıtlara basılır. Genellikle 50 x 70 veya 100 x 70 cm standart ölçüde plakalar basılabilsin diye 56 x 76 ya da 112 x 76 cm gibi boyutlarda satılır. Baskıresimde kağıtların kırılmaması, üzerinde ezik olmaması önemlidir, bu sebeple internet alımlarında toplu alımlar yaparak kağıtlarınızın daha güvende gelmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca iyi ambalaj yapılmasını tedarikçiye özellikle belirtebilirsiniz.

Yüksek baskı kalitesi, gravür gibi kağıda göre çok değişiklik göstermez. Uygun fiyatlı resim kağıtlarına dahi etkili baskılar alabilirsiniz. Yine de asitsiz kağıt tercih etmeye çalışın. Ayrıca elde yapılacak baskılarda ince kağıtlar tercih edilir. 180 gr ve üzeri kağıtları kaşık ya da barenle basmak çok yorucu olabilir.

Baren

Baren, pres imkanı olmadan baskı alabilmemiz için önemlidir. Tahta kaşıkla baskı alınabilse de biraz daha rahat çalışabilmek için baren alabiliriz. Uygun fiyatıyla yurtdışında çokça tercih edilen Speedball markalı barenleri tercih edebilirsiniz. İngiliz Jackson Art Store’dan satın alabilirsiniz, 2 haftaya evinize ulaşıyor.

Olmadı arkası biraz düzleşmiş, tahta bir kaşık her zaman bir çözüm sunuyor.

Son Paylaşımlar
Arşiv
Etiketlere Göre Ara
bottom of page